2.4 Voor iedereen geldt: denk mee en praat mee.
Denk mee, praat mee; dat is het idee achter de cliëntenraden op locatie. De praktijk is vaak wat weerbarstiger. Waar de ene cliëntgroep gedijt in een geformaliseerde vergadersetting kan dat voor andere cliëntengroepen lastig zijn. “Het gaat ons uiteindelijk om de inhoud”, legt Lex Janse, voorzitter van de Centrale Cliëntenraad (CCR), uit. “Daarna kun je nadenken over een passende structuur voor medezeggenschap. We proberen op iedere locatie tot maatwerk te komen.”
Het organiseren van medezeggenschap voor cliënten is belangrijk. Medezeggenschap biedt hen de mogelijkheid om mee te denken en mee te praten en daarmee regie te houden op hun eigen leven. Alette Gerrits is coach medezeggenschap en adviseur van de CCR. Lex: “Die combinatie is een gouden greep! Alette heeft daardoor veel ‘voeling’ met wat er op de locaties gebeurt en kan daardoor makkelijk signalen oppakken en toelichten.”
Vergaderen of koffiedrinken
De rol van Alette op locaties is coachend. Ze laat de medezeggenschap daadwerkelijk uit de groep komen, maar bekijkt wel per locatie welke vorm van medezeggenschap het best past. “Voor de ene groep cliënten werkt een formele vergadering, inclusief een voorzitter, agenda en notulen uitstekend. Er zijn ook cliënten die daarvan stress ervaren. Bij die locaties noemen we het geen vergadering, maar ‘koffiedrinken met Alette’. Dat praat dan veel relaxter. Daarnaast zijn er nog locaties, waar cliënten al zo lang wonen, dat ze nauwelijks nog een mening hebben over de zorg en eigen regie. Daar werk ik nu vooral aan het leren uiten van je mening.” Lex vult aan: “Dat is een subtiel proces, waarbij de veiligheid van de cliënten voorop staat. We beginnen met kleine stapjes om met een mening te komen over zaken die heel dichtbij de cliënt staan. Daarom zijn die lokale raden ook zo belangrijk, omdat dat heel concreet is.”
CCR op bezoek
Om contact te hebben met de lokale cliëntenraden is de CCR afgelopen jaar een paar keer bij locaties op bezoek geweest. Dat werkt een stuk beter dan dat cliënten aansluiten bij vergaderingen van de CCR. “Die bezoeken zijn heel effectief. We zijn echt te gast en nemen bijvoorbeeld ook altijd iets lekkers mee. En we zorgen voor een aangename, uitnodigende sfeer, zodat mensen zich vrij en veilig voelen”, meent Lex. “Voor ons vormen die contacten een bron van informatie. Bovendien, je ontmoet de cliënten, de mensen waarvoor we dit allemaal doen.”
Belangrijke rode draad in alle lokale gesprekken is volgens Alette de wens om verse maaltijden te bereiden en het feit dat cliënten minder persoonlijke aandacht ervaren dan bij de start van de zelfsturende teams was beloofd. “Zulke soort organisatie-brede geluiden pakken we als CCR op en bespreken we met de bestuurder”, aldus Lex.
Meedenkers
Nieuw dit jaar is de start van een aparte meedenkgroep. Lex en Alette zijn hierover al even enthousiast. “We hebben contact met drie cliënten, die schromen om zitting te nemen in de CCR, maar die wél graag meedenken. Daarvoor hebben we deze groep geïntroduceerd”, aldus Lex. “Voor de vergadering van de CCR neemt Alette met hen de agenda door en haalt ze bij hen informatie en achtergronden op. Het werkt heel goed. Ze hebben een verrassende kijk op zaken. Bijkomend voordeel: deze werkwijze versterkt hun eigenwaarde en bereidt hen wellicht langzaam voor om mettertijd toch te durven toetreden tot de CCR.”
Wat ging goed?
Medezeggenschap is op vrijwel elke locatie geregeld.
Wat kan beter?
Voor sommige locaties moet nog een maatwerk oplossing worden bedacht om inhoud te geven aan het recht op medezeggenschap.